barbarzynskie tsunami glowny

Rozproszony depozyt zawierający przynajmniej 7 złotych zabytków, w tym co najmniej 2 brakteaty skandynawskie typu C zaopatrzone w uszka. Na obu brakteatach wykonanych z blachy znajduje się wyobrażenie zwróconego w lewo jeźdźca na koniu. Jest to silnie stylizowana postać rzymskiego cesarza wzorowana na rzymskich solidach i medalionach. Na brakteatach ten motyw bywa identyfikowany z wyobrażeniem Odyna na koniu Sleipnirze, choć interpretacja ta budzi wątpliwości.

Pierwszy z brakteatów (IK 619,1 wg klasyfikacji Axboe) ma w otoku między głową konia a jeźdźca napis runiczny, a pod końskim łbem swastykę. Analogie ikonograficzne do niego występują na terenach południowej Szwecji, Bornholmu i północnej Polski. Zazwyczaj brakteaty te mają napis runiczny ō t a.

zawieszka

Kliknij na obraz by uruchomić obiekt 3D

Drugi brakteat jest odkształcony (IK 153,2 wg klasyfikacji Axboe). Pod brzuchem konia znajduje się napis runiczny laukar. Wybito go tym samym stemplem co brakteat pochodzący ze Skanii.

zawieszka

Kliknij na obraz by uruchomić obiekt 3D

Oba brakteaty z Suchania powstały w 2. poł. V w. zapewne w Sorte Muld na Bornholmie lub w Uppäkrze w Skanii. Są to pierwsze złote brakteaty znalezione na Pomorzu po II wojnie światowej, które trafiły do polskiego muzeum. Ponadto jest bardzo prawdopodobne, że do depozytu należał także trzeci brakteat, znaleziony w latach 90. XX w., który zaginął.

Depozyt tworzyły ponadto 3 złote ażurowe zawieszki pierścieniowate o zbliżonej wielkości i formie. Dwie zawieszki z pustym wnętrzem mają analogie w południowej Skandynawii, ale również na Kujawach. Datować je można w przybliżeniu na poł. V w. Trzecia, najcięższa, zdobiona jest wewnątrz dwoma krzyżującymi się filigranowymi drucikami i podobnie jak brakteaty ma analogie w skarbie z Sorte Muld II na Bornholmie.

zawieszka

Kliknij na obraz by uruchomić obiekt 3D

W skład skarbu wchodził także pierścień wykonany ze skręconego spiralnie drutu o podwójnym zwoju typu VI 30 według klasyfikacji Anderssona. Wykonany jest z grubego złotego drutu, przewężonego i obciętego na końcach. Ten dosyć rozpowszechniony, spotykany już w okresie późnorzymskim, typ w Okresie Wędrówek Ludów ma analogie m.in. w depozycie z Karlina, pow. białogardzki, woj. zachodniopomorskie i na terenach południowej Skandynawii.

Oprócz skarbu, na tym samym stanowisku, odkryto dwie zapinki brązowe pozbawione sprężyn i igieł: jedną krzyżową, z nóżką w kształcie główki zwierzęcej, być może pochodzącą z Borholmu i drugą typu turyńskiego, zdobioną wycinanym ornamentem (tzw. Kerbschnitt), z nóżką w stylu zwierzęcym, która ma zaodrzańską proweniencję.

Zabytki zostały odkryte na polu ornym i odłogu położonym na górnym tarasie pradoliny Rzeczycy, na stoku opadającym w kierunku południowym ku rzece. W październiku 2006 r. Bogdan Kreczko zamieszkały w Suchaniu przypadkowo odkrył na powierzchni zabronowanego pola w odległości kilku metrów od siebie trzy złote zabytki z OWL, stanowiące pierwotnie z pewnością jeden depozyt, rozproszony przez orkę. Informacjami o dokonanym odkryciu znalazca podzielił się telefonicznie z Aleksandrem Bursche, który powiadomił Zachodniopomorskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Szczecinie. W listopadzie 2006 r. te unikalne zabytki zostały przekazane wraz z danymi o ich lokalizacji konserwatorowi, skąd następnie trafiły do Działu Archeologii Muzeum Narodowego w Szczecinie (dalej MNS). Pozostałe zabytki zostały odkryte w kolejnych latach na tym samym obszarze i przekazane już bezpośrednio do MNS. Od 2007 r. wykonano na stanowisku kilka prospekcji terenowych, w tym geofizyczne, we współpracy międzynarodowej. W latach 2013 i 2014 w ramach projektu Narodowego Centrum Nauki Okres Wędrówek Ludów w dorzeczu Odry i Wisły łączona ekspedycja Instytutu Archeologii Uniwersytetu Warszawskiego i MNS przeprowadziła stacjonarne badania wykopaliskowe. Stwierdzono, że opisywany obszar był kilkakrotnie wykorzystywany jako osada i ośrodek produkcyjny w różnych okresach pradziejów, poczynając od późnej epoki brązu. Zarejestrowano także osadnictwo z późnej fazy OWR lub wczesnego OWL związane prawdopodobnie z grupą dębczyńską. Wyniki badań terenowych nie dały jednak podstaw do określenia kontekstu archeologicznego analizowanego depozytu z OWL. Od V w. stanowił on zapewne anekumenę.

Chronologia:

Skarb został zdeponowany w 2. poł. V w., podobnie są datowane obie zapinki.

Zbiory:

Muzeum Narodowe w Szczecinie

Oprac. A. Bursche

Wystawa zorganizowana przez:

mns uw

Projekt współorganizowany przez:

  • Państwowe Muzeum Archeologiczne w Warszawie-logo
  • Muzeum Lubelskie-logo
  • Muzeum Warmii i Mazur-logo
  • Muzeum w Lęborku-logo
  • Muzeum Archeologiczne w Poznaniu-logo
  • Muzeum Zamojskie w Zamościu-logo
  • Muzeum Regionalne im. Janusza Petera w Tomaszowie Lubelskim-logo
  • Muzeum Okręgowe w Rzeszowie-logo
  • Muzeum Archeologiczne w Krakowie-logo
  • Muzeum Miejskie Wrocławia-logo
  • Muzeum Okręgowe Ziemi Kaliskiej w Kaliszu-logo
  • Narodowe Centrum Nauki-logo