barbarzynskie tsunami glowny
36 eksponaty
36 mapa

Rozproszony depozyt zawierający przynajmniej 7 złotych zabytków, w tym co najmniej 2 brakteaty skandynawskie typu C zaopatrzone w uszka. Na obu brakteatach wykonanych z blachy znajduje się wyobrażenie zwróconego w lewo jeźdźca na koniu. Jest to silnie stylizowana postać rzymskiego cesarza wzorowana na rzymskich solidach i medalionach. Na brakteatach ten motyw bywa identyfikowany z wyobrażeniem Odyna na koniu Sleipnirze, choć interpretacja ta budzi wątpliwości. Pierwszy z brakteatów (IK 619,1 wg klasyfikacji Axboe) ma w otoku między głową konia a jeźdźca napis runiczny, a pod końskim łbem swastykę. Analogie ikonograficzne do niego występują na terenach południowej Szwecji, Bornholmu i północnej Polski. Zazwyczaj brakteaty te mają napis runiczny ō t a. Drugi brakteat jest odkształcony (IK 153,2 wg klasyfikacji Axboe). Pod brzuchem konia znajduje się napis runiczny laukar. Wybito go tym samym stemplem co brakteat pochodzący ze Skanii.
Oba brakteaty z Suchania powstały w 2. poł. V w. zapewne w Sorte Muld na Bornholmie lub w Uppäkrze w Skanii. Są to pierwsze złote brakteaty znalezione na Pomorzu po II wojnie światowej, które trafiły do polskiego muzeum. Ponadto jest bardzo prawdopodobne, że do depozytu należał także trzeci brakteat, znaleziony w latach 90. XX w., który zaginął.

Depozyt tworzyły ponadto 3 złote ażurowe zawieszki pierścieniowate o zbliżonej wielkości i formie. Dwie zawieszki z pustym wnętrzem mają analogie w południowej Skandynawii, ale również na Kujawach. Datować je można w przybliżeniu na poł. V w. Trzecia, najcięższa, zdobiona jest wewnątrz dwoma krzyżującymi się filigranowymi drucikami i podobnie jak brakteaty ma analogie w skarbie z Sorte Muld II na Bornholmie.

W skład skarbu wchodził także pierścień wykonany ze skręconego spiralnie drutu o podwójnym zwoju typu VI 30 według klasyfikacji Anderssona. Wykonany jest z grubego złotego drutu, przewężonego i obciętego na końcach. Ten dosyć rozpowszechniony, spotykany już w okresie późnorzymskim, typ w Okresie Wędrówek Ludów ma analogie m.in. w depozycie z Karlina, pow. białogardzki, woj. zachodniopomorskie i na terenach południowej Skandynawii.

Oprócz skarbu, na tym samym stanowisku, odkryto dwie zapinki brązowe pozbawione sprężyn i igieł: jedną krzyżową, z nóżką w kształcie główki zwierzęcej, być może pochodzącą z Borholmu i drugą typu turyńskiego, zdobioną wycinanym ornamentem (tzw. Kerbschnitt), z nóżką w stylu zwierzęcym, która ma zaodrzańską proweniencję.

Zabytki zostały odkryte na polu ornym i odłogu położonym na górnym tarasie pradoliny Rzeczycy, na stoku opadającym w kierunku południowym ku rzece. W październiku 2006 r. Bogdan Kreczko zamieszkały w Suchaniu przypadkowo odkrył na powierzchni zabronowanego pola w odległości kilku metrów od siebie trzy złote zabytki z OWL, stanowiące pierwotnie z pewnością jeden depozyt, rozproszony przez orkę. Informacjami o dokonanym odkryciu znalazca podzielił się telefonicznie z Aleksandrem Bursche, który powiadomił Zachodniopomorskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Szczecinie. W listopadzie 2006 r. te unikalne zabytki zostały przekazane wraz z danymi o ich lokalizacji konserwatorowi, skąd następnie trafiły do Działu Archeologii Muzeum Narodowego w Szczecinie (dalej MNS). Pozostałe zabytki zostały odkryte w kolejnych latach na tym samym obszarze i przekazane już bezpośrednio do MNS. Od 2007 r. wykonano na stanowisku kilka prospekcji terenowych, w tym geofizyczne, we współpracy międzynarodowej. W latach 2013 i 2014 w ramach projektu Narodowego Centrum Nauki Okres Wędrówek Ludów w dorzeczu Odry i Wisły łączona ekspedycja Instytutu Archeologii Uniwersytetu Warszawskiego i MNS przeprowadziła stacjonarne badania wykopaliskowe. Stwierdzono, że opisywany obszar był kilkakrotnie wykorzystywany jako osada i ośrodek produkcyjny w różnych okresach pradziejów, poczynając od późnej epoki brązu. Zarejestrowano także osadnictwo z późnej fazy OWR lub wczesnego OWL związane prawdopodobnie z grupą dębczyńską. Wyniki badań terenowych nie dały jednak podstaw do określenia kontekstu archeologicznego analizowanego depozytu z OWL. Od V w. stanowił on zapewne anekumenę.

Chronologia:

Skarb został zdeponowany w 2. poł. V w., podobnie są datowane obie zapinki.

Zbiory:

Muzeum Narodowe w Szczecinie

Oprac. A. Bursche

Wystawa zorganizowana przez:

mns uw

Projekt współorganizowany przez:

  • Państwowe Muzeum Archeologiczne w Warszawie-logo
  • Muzeum Lubelskie-logo
  • Muzeum Warmii i Mazur-logo
  • Muzeum w Lęborku-logo
  • Muzeum Archeologiczne w Poznaniu-logo
  • Muzeum Zamojskie w Zamościu-logo
  • Muzeum Regionalne im. Janusza Petera w Tomaszowie Lubelskim-logo
  • Muzeum Okręgowe w Rzeszowie-logo
  • Muzeum Archeologiczne w Krakowie-logo
  • Muzeum Miejskie Wrocławia-logo
  • Muzeum Okręgowe Ziemi Kaliskiej w Kaliszu-logo
  • Narodowe Centrum Nauki-logo