Dostatni ląd

Wiek III i IV między Odrą a Wisłą

W III i IV wieku ziemie Polski były zasiedlone w większości przez ludy germańskie. Ich zróżnicowany świat rzeczy i wierzeń reprezentują odmienne kultury archeologiczne. Z Pomorza w kierunku stepów nadczarnomorskich przesuwali się stopniowo Goci, a za nimi Gepidzi i Herulowie. Polskę południową i środkową zajmowali Wandalowie, a nad środkową Odrą mieli swoje siedziby najprawdopodobniej Burgundowie. Natomiast Polska północno-wschodnia była zasiedlona przez niegermańskich Zachodnich Bałtów.

Europa u schyłku okresu rzymskiego (IV w.); według P. Kaczanowskiego i J. K. Kozłowskiego

Ekspansja Gotów w II–IV w.; według A. Kokowskiego

1 – strefa północnoeuropejskiego Barbaricum; 2 – kultura Franków, Sasów i Fryzów; 3 – krąg nadłabski; 4 – kultura przeworska; 5 – grupa dębczyńska; 6 – kultura wielbarska; 7 – kultura luboszycka; 8 – krąg zachodniobałtyjski; 9 – kultura ceramiki sztrychowanej; 10 – kultura kijowska; 11 – kultura czerniachowska; 12 – kultura kurhanów karpackich

Na przestrzeni tych dwóch wieków ludy zamieszkujące dzisiejszą Polskę przeżywały okres wzmożonego rozwoju gospodarczego. Jego skutkiem było wprowadzenie koła garncarskiego, żelaznych narzędzi w rolnictwie oraz intensyfikacja metalurgii żelaza. Dzięki mającym różny charakter kontaktom Germanów z Imperium Rzymskim do Barbaricum zaczęły napływać z prowincji cesarstwa liczne importy – naczynia brązowe, srebrne i szklane (Półchleb [2]), ozdoby (Włościbórz [4]), broń oraz monety, deponowane często w skarbach (Sibin [3]). Powstawały także miejscowe ośrodki władzy, czego wyrazem są bardzo bogate groby ze srebrnymi i złotymi ozdobami, a także luksusowymi niekiedy przedmiotami importowanymi, np. z pochówków odkrytych we Wrocławiu-Zakrzowie.

Przed rozpoczęciem wielkich wędrówek ludów obszary Europy Środkowej przeżywały czas względnego spokoju i dobrobytu.

 

Zapinka zdobiona w stylu tzw. baroku wielbarskiego oraz srebrne fibule z młodszego okresu rzymskiego, częściowo ze złotymi aplikacjami. Z grobów na cmentarzysku w Weklicach, pow. elbląski; według: M. Natuniewicz-Sekuły i J. Okulicza-Kozaryna

 

Ozdoby i importowane przedmioty luksusowe odkryte w grobie z Wrocławia-Zakrzowa; Archiwum Muzeum Archeologicznego – Oddziału Muzeum Miejskiego Wrocławia

 

Kolia paciorków z grobu odkrytego we Włościborzu, pow. kołobrzeski; Archiwum Muzeum Narodowego w Szczecinie